B.E.P.
BEP
BEP
(Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı)
Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı üç temel kavramı içermektedir. Bunlar bireyselleştirme, eğitim programı ve planlamadır.
Bireyselleştirme: Bireyin eğitim ihtiyaçlarını dikkate almaktır.
Eğitim Programları: Birey ya da grubun eğitim ihtiyaçlarına cevap verecek olan amaçlar, içerik, öğrenme-öğretme süreçleri ve değerlendirmedir.
Planlama: Programı geliştirme ve uygulama sürecidir.
BEP: Özel eğitim gerektiren birey için geliştirilen ve ailesi tarafından onaylanan bireyselleştirilmiş eğitim programı; bireyin, ailenin, öğretmenin gereksinimleri doğrultusunda hazırlanan ve hedeflenen amaçlarda verilecek destek eğitim hizmetlerini içeren özel eğitim programıdır.
Bireyselleştirilmiş eğitim programları, bireyin tüm gelişim ve disiplin alanlarında gözlem, gelişim ve değerlendirme ölçekleri kullanarak ve hedeflenen gerçekleşme düzeyi doğrultusunda değerlendirilir. Birey için hazırlanacak bireyselleştirilmiş eğitim programında ve yöneltme kararında bu değerlendirmeler esas alınır.
Bireyselleştirilmiş eğitim programları, grup hedefleri doğrultusunda öğrenciye özgü bireysel hedeflerin olması ve bu hedeflere nasıl ulaşılacağının belirlenmesidir.
Bireyselleştirilmiş eğitim planı, engelliliği tanılanmış olan çocuğun geriliği olan derslerde ayrıntılı olarak hazırlanmış öğretim planıdır.
BEP bir özel eğitim programıdır. Özel gereksinimli öğrenciye kazandırılacak davranışların neler olduğu, bunların nasıl, nerede, ne zaman kazandırılmasını planlayan dökümandır. BEP yazılı bir döküman olduğu kadar aynı zamanda bir süreçtir. Yazılı bir doküman olarak BEP öğrencinin şu anki performans düzeyini, uzun dönemli amaçları, kısa dönemli amaçları, öğretim sürecini, öğretim hizmetlerinin zamanını, kullanılacak araç-gereçleri ve değerlendirme ölçütlerini içerir.
Özel gereksinimli öğrencilerin eğitsel gereksinimlerinin en üst düzeyde karşılanmasını sağlayacak dökümandır. Çocuğun, ailesinin ve öğretmenin yazılı bir sözleşmesidir. Bireye özeldir. Bireyin yeterlilikleri, sınırlılıkları, ilgi alanları ile ev okul ortamındaki şartlar bir bütün olarak değerlendirilir.
Özel eğitim gerektiren öğrencinin, normal sınıf düzeyinde belirlenmiş beklentilerinden farklı olarak belirlenen bir süre içinde öğrenme ihtiyaçlarının,
beklentilerinin, ilgilerinin ve performansının bir özetidir. Normal okul programındaki değişiklikleri ve uyarlamaları içeren ve her özel eğitim gerektiren öğrenci için hazırlanan yazılı bir doküman ve sözleşmedir. Özel eğitim gerektiren öğrencinin gelişimini gözlemek ve iletişim kurmak için öğretmenlere yardımcı olan bir araçtır. Okul personeli ve destek hizmetleri veren kişilerin birlikte geliştirdikleri, uyguladıkları ve gelişimlerini izledikleri bir plandır. Gerektiğinde düzeltilebilen ve değiştirilebilen esnek bir çalışma programıdır.
Neden BEP?
BEP, özel eğitim gereksinimi olan birey için eğitsel bir yol haritasıdır ve BEP’in geliştirilmesine aşağıda sıralanan ilkeler rehberlik etmelidir.
Özel eğitim, bireye yönelik olarak hazırlanan bir hizmetler ve destekler dizisidir.
Yapılan planlamada, bireyin yaşantılarına saygı ve güven temel alınmalıdır.
Aile, çocuğa yönelik ve çocukla birlikte yaşam boyu planlamanın temelini oluşturur.
Dayanışmacı ilişkiler temeline dayalı olarak çalışan ekipler kurulması, çocuğun eğitim yaşantısının başarıya ulaşması açısından büyük önem taşır.
Tüm çocuklar içinde yaşadıkları topluma; bu çocukların eğitim sorumluluğu da, içinde yaşadıkları toplumun bir öğesi olarak okula aittir.
Okul ve sınıfta yapılan çalışmaların özünü; planlama, öğretme ve ölçme teknikleri oluşturur. Okul bünyesinde gerçekleşen bu genel düzenlemeler, çocuğun beceri, yetenek ve ilgilerini de göz önünde bulundurur. Çocukların büyük çoğunluğu bu düzenlemeler çerçevesinde öğrenebilir ve gelişebilir. Bununla birlikte, öğrenme ve ilerleme kaydetmekte güçlük çeken bireylerin özel eğitime gereksinimi olabilir.
Eğer Öğrencinin;
a. Aynı yaş grubundaki çocuklara sağlanan eğitim imkanlarından yararlanmasını engelleyen özel eğitim gereksinimi varsa,
b. Engeli ya da yetersizliği eğitimsel performansını olumsuz etkiliyorsa,
c. Gereksinimlerinin karşılanması için özel düzenlenmiş destek eğitimine gereksinim duyuluyorsa,
d. Okulda sağlanan eğitim imkanlarından yararlanamıyorsa
e. Akranlarından belirgin seviyede öğrenme güçlüğü yaşıyorsa,
bireyselleştirilmiş eğitim programlarına ihtiyaç vardır.
BEP Niçin Kullanılmalı?
- Engelli öğrenci BEP sayesinde farklılığını tamamen hissetmez. BEP öğrencinin engelinden ötürü olan farklı gereksinimlerinin neler olduğunu belirtir.
- BEP öğrenci açısından mantıklı ve adildir.
- Engelli çocuğun program dışına alınmadan diğer öğrencilerle bir arada oldukları ortamlarda yapılmalıdır. (Kaynaştırma)
- Anne-babalar açısından; BEP planlamanın güvencesidir. Engelli çocuklarının normal sınıf ortamlarında eğitim öğretim almaları aileleri manevi açıdan tatmin eder.
- Öğretmenler açısından; BEP kolayca ulaşılabilen ve geçerliliği olan bir veridir. BEP günlük ders planının temelidir. Öğretmeni ve öğrenciyi hedef alarak beklenen sonuç üzerinde tutar.
- Öğrenci için bireysel bir program hazırlanır.
- Öğrenciye göre özel amaçlar belirlenir.
- Öğrencinin çalışmaları düzene girer.
- Öğrencideki ilerlemeler görülür.
- Öğrenciye motivasyon (isteklendirme) dağlamış oluruz.
- Engelinden kaynaklanan farklı ihtiyaçları belirlenir.
- Sağlanacak özel eğitim hizmetleriyle bilgi ve beceri eksiklerinin nasıl giderileceği açığa kavuşur.
- Eğitiminde becerilerinin geliştirilmesi sağlanır.
- Öğretiminde farklı düzenlemeler yapılır.
- BEP ile öğrenci davranış kazanmaya başlar.
- Kendi performansını en üst düzeye çıkarır.
- BEP bireyi bağımsız yaşama hazırlar.
- BEP öğrenciye özeldir.
- Yasal olarak gerçekleştirmemiz gereken görevi yerine getirmiş oluruz.
BEP’in Yasal Dayanakları
- 1997 Yılında yürürlüğe giren 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 4. maddesi f bendi, “Özel eğitim gerektiren bireyler için bireyselleştirilmiş eğitim planı geliştirilmesi ve eğitim programlarının bireyselleştirilerek uygulanması esastır.” diyerek BEP’in hazırlanmasını ve uygulanmasını zorunlu hale getirmiştir.
31.05.2006 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’nin 68. maddesinde: Eğitim Programları “Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin devam ettiği okul ve kurumlarda Bakanlıkça hazırlanan genel ve mesleki eğitim programları ile özel eğitim okul, kurum ve sınıflarında içerikleri öğrencilerin özelliklerine göre hazırlanmış özel eğitim programları da uygulanır.” Yönetmeliğin 69. maddesinde: Bireyselleştirilmiş eğitim programı, “Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin gelişim özellikleri, eğitim performansları ve ihtiyaçları doğrultusunda hedeflenen amaçlara yönelik hazırlanan ve bu bireylere verilecek destek eğitim hizmetlerini de içeren özel eğitim programıdır.”
BEP Geliştirme Birimi
- Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Geliştirme Birimi, Madde 72- “Özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilerin eğitimlerini sürdürdükleri okul ve kurumlarda eğitim performansları ve ihtiyaçları doğrultusunda BEP’lerini hazırlamak amacıyla bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirme birimi oluşturulur.
- BEP geliştirme birimi özel eğitim ve kaynaştırma uygulaması yapılan okullarda özel eğitime ihtiyacı olan bireyler için BEP geliştirilmesi, izlenmesi, uygulanması ve değerlendirilmesi amacıyla oluşturulur.
- BEP geliştirme birimi öğrencinin öncelikli ihtiyaçlarını organize eder.
- Gelişimsel ilerlemesinin bireysel eğitim planını oluşturur.
- Bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirme birimi, okul /kurum müdürü veya görevlendireceği bir müdür yardımcısı başkanlığında;
a) Bir gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmen,
b) Bir rehber öğretmen,
c) Bir eğitim programları hazırlamakla görevlendirilen öğretmen,
d) Öğrencinin sınıf öğretmeni,
e) Öğrencinin dersini okutan ilgili alan öğretmeni,
f) Öğrencinin velisi,
g) Öğrenci,
olmak üzere bu kişilerden oluşur.
BEP Neleri İçerir?
v Bireyin mevcut performansını,
v Öncelikli ihtiyaç listesinin çıkartılması,
v Uzun Dönemli Amaçları,
v Kısa Dönemli Amaçları,
v Öğretimsel amaçları,
v Öğretim araç gereç ve materyallerini,
v Bu tür hizmetlere başlanması düşünülen zaman ve süreyi,
v Ölçüt ve değerlendirmeyi,
içerir.
BEP’in Temel Amacı
- Özel gereksinimli öğrencilere en üst düzeyde yararlanabilecekleri eğitim fırsatlarını sunmaktır.
- BEP, bireyi topluma uyumlu ve yararlı hale getirmeyi amaçlar.
- BEP ile, öğrenci davranış kazanmaya başlar.
- BEP ile, öğrenci kendi performansını en üst düzeye çıkarır.
BEP’in Yararları
1. Öğrenciye Yararları:
a) Öğrenci için bireysel bir program hazırlanır.
b) Öğrenciye göre amaçlar belirlenir.
c) Öğrencinin çalışmaları bir düzene girer.
d) BEP sayesinde öğrencide ilerlemeler görülür.
e) Öğrenciye motivasyon sağlamış oluruz.
f) Engelinden kaynaklanan farklı ihtiyaçları belirlenir.
g) Sağlanacak özel eğitim hizmetleriyle bilgi ve beceri eksikliklerinin nasıl giderileceği açığa kavuşur.
h) Eğitiminde becerilerinin geliştirilmesi sağlanır.
i) Öğretiminde farklı düzenlemeler yapılır.
j) BEP ile öğrenci davranış kazanmaya başlar.
k) Kendi performansını en üst düzeye çıkarır.
l) BEP bireyi bağımsız yaşama hazırlar.
2. Öğretmene Yararları:
a) Öğretime nereden başlayıp sırasıyla neyin, nasıl, ne süreyle öğretileceği konusunda öğretmeni yönlendirir.
b) Öğretmen için bir plan ve kılavuz görevi görür.
c) Ölçme-değerlendirme daha kolay olur.
d) Çocuğun hedeflenen amaçlar doğrultusunda ilerlemesini görür.
e) Sınıf öğretmeninin alternatif geliştirmesini sağlar.
3. Anne-Babaya Yararları:
a) Aile çocuk hakkında bilgi sahibi olur.
b) Önceden kazanacağı davranışları bilir.
c) Okul ile anne-baba arasındaki görüş farklılıkları ortadan kalkar.
BEP DOSYASI HAKKINDA AÇIKLAMALAR
* Öğrencinin dersine giren tüm öğretmenler BEP Biriminin üyesidir. Öğrencinin performansı belirlendikten sonra hangi derslerden Bireyselleştirilmiş Eğitim Planı yapılması gerektiği BEP toplantısında BEP Birimince karara bağlanmalıdır.
*Öğrencinin ihtiyaç duyduğu derslerden BEP Planı hazırlanır.
*BEP Dosyasının saklanmasından BEP Ekibi Başkanı ve Sınıf/Sınıf Rehber Öğretmeninin sorumludur.
*Öğrencinin dersine giren tüm öğretmenler, alanı (dersi) ile ilgili performans almalıdır. Bu dosyadaki “Eğitsel Performans Formu” fotokopi ile çoğaltılarak öğrencinin dersine giren öğretmenlere verilmeli, form doldurulduktan sonra bir nüshası bu dosyada saklanmak üzere dosyada sorumlu kişiye teslim edilmelidir.
*Bireyselleştirilmiş Eğitim Planı düzenlenmesine karar verilen derslerle ilgili düzenlenen “Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Formu” fotokopi ile çoğaltılarak ilgili ders öğretmenlerine verilmeli, form doldurulduktan sonra bir nüshası bu dosyada saklanmak üzere dosyada sorumlu kişiye teslim edilmelidir.
* Öğrenci ile ilgili hazırlanacak BEP’in dönemlik ya da yıllık düzenlenmesine bağlı olarak BEP tamamlanma tarihi belirlenmelidir.
** İlk BEP toplantısında BEP toplantılarının hangi sıklıkla yapılacağı karara bağlanmalıdır. Bir sonraki BEP gündemi karar olarak alınabilir.
*** Toplantıya (varsa) öğrencinin dersine daha önce girmiş olan öğretmenler çağrılabilir. Öğrencinin gelişimi ile ilgili diğer kurum ve kuruluşlardan bilgisine başvurmak amacıyla uzman kişiler kurula davet edilebilir.
Öğretmen alanı (dersi) ile ilgili yıllık ders programını dikkate alarak, öğrencinin yapabildiği kazanımları tespit etmek, yıl içerisinde kazandırılması gereken kazanımları belirlemek amacıyla bu formu doldurmalıdır.
Öğrencinin yeterlilikleri, gelişim özellikleri, öncelikli ihtiyaçları, engeli, sınıfı v.b etmenler dikkate alınarak, hangi alanlarda ( derslerde) BEP Planı hazırlanacağına BEP Birimi karar vermelidir. Ancak BEP Planları hazırlanmasına ihtiyaç duyulmayan alanlarda (derslerde) görev alan öğretmenler BEP Toplantılarına katılarak öğrencinin güçlü yanları ve yapılabilecekler konusunda BEP Geliştirme Birimini bilgilendirmelidir.
Öğrencinin yer değiştirmelerinde BEP dosyasını öğrencinin nakil gittiği okul/kuruma gönderin. Kurumda dosyanın bir özetini bulundurun.
BEP EKİBİ ÇALIŞMA SÜRECİ
Öğrenci ile ilgili İl/İlçe Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunca alınmış Kaynaştırma Kararı Okul ulaştığında okul idaresi öğrencinin dersine giren öğretmenleri, öğrenci ve öğrenci velisi, rehber öğretmeni (Okulda birden fazla rehber öğretmen varsa öğrencinin sınıfından sorumlu rehber öğretmen) BEP ilk toplantısını yapmak üzere en kısa sürede toplantıya çağırır.
BEP ilk toplantısında öğrencinin hangi yetersizlik türüne bağlı olarak kaynaştırma kararı alındığı, yetersizliği ile ilgili yapılacak çalışmaların okul/sınıf içerisinde yapılacak fiziksel düzenleme ile giderilip giderilemeyeceği, derslerle ilgili Bireyselleştirilmiş Eğitim Planlarına ihtiyaç olup olmayacağı, BEP toplantılarının hangi sıklıkla yapılacağı, BEP Dosyasının doldurulması, Ailenin bilgilendirilmesi ve aileden bilgi alınması, öğrencinin eğitsel performansının alınmasının ne kadar süre içerisinde tamamlanması gerektiği, bir sonraki BEP Toplantısının tarihi v.b konular görüşülerek karara bağlanır.
Öğrencinin dersine giren tüm öğretmenler, dersleri ile ilgili öğrencinin yapabildiklerini belirlemek, bir yıl , içerisinde kazandırmayı düşündüğü kazanımları tespit etmek amacıyla “Eğitsel Performans” formunu doldururlar. Formun bir nüshası BEP dosyasında saklanır.
İlk BEP Toplantısında alınan karar doğrultusunda 2. BEP toplantısı düzenlenir.
*Toplantıda öğretmenlerin kendi dersleri ile ilgili almış oldukları öğrenci performansı konusunda BEP Birimine bilgi sunarlar. Bu bilgiler sonucu hangi derslerden BEP Planı düzenlenmesine ihtiyaç olduğu, diğer derslerde (BEP Planı düzenlenmeyecek) öğretmenlerin ne gibi çalışmalar, işbirliği ve destek sağlayacağı karara bağlanır. (Alınan bu kararlar sonraki toplantıda gündem olarak görüşülerek yeni düzenlemelere gidilebilir)
*Bu toplantıda sonraki BEP toplantılarının hangi sıklıkla yapılacağı, sonraki toplantının zamanı belirlenir. (İhtiyaç duyulması halinde BEP Birimi belirlenen süre dışında da toplantı düzenleyebilir.)
Bireyselleştirilmiş Eğitim Planı hazırlanması kararı alınan derslerle ilgili olarak ders öğretmenleri Kılavuz Kitaptaki açıklamalardan, RAM’da bulunan özel eğitim öğretmenlerinden, özel eğitim okul ve kurumlarındaki özel eğitim öğretmenlerinden, (varsa) gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmenlerden yararlanarak “Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı” Formunu düzenlerler. (Öğrencinin gelişi de dikkate alınarak bu formdaki “Başlangıç-Bitiş Tarihleri” değiştirilebilir.)
Kaynaştırma öğrencisinin başarısı, uyumu ve toplumsal kabulü açısından, BEP çalışmalarında okul idaresinin, okuldaki personelin, diğer öğretmenlerin, öğrencinin sınıf arkadaşlarının, ailenin bilgilendirilmesi gereklidir.
BEP dosyasının düzenlenmesi, saklanması, öğrenci nakil gittiğinde yeni kuruma gönderilmesi, doldurulan formların bir nüshasının dosyada saklanması, toplantı tutanaklarının imzalanması, toplantı yerinin belirlenmesi, toplantıya katılacakların davet edilmesi konusunda BEP Birim Başkanı ve Sınıf/ Sınıf Rehber Öğretmeni gerekli tedbirleri almalıdır. v.b)
BEP Dosyası (pdf)
BEP Dosyası (word)
Alt Amaçlar
